Txingudiko Zerbitzuen Mankomunitateak Irun eta Hondarribiko hiri hondakinen kudeaketa eta kale garbiketa kontratua esleitzeko lizitazio publikoa abiatu du. Kontratu berriak bost urteko iraupena izango du, eta 2025eko otsailaren 1ean jarriko da indarrean, egungo kontratua amaitzean. Gehienezko aurrekontua 59,6 milioi eurokoa da, eta helburua kalitate goreneko zerbitzuak ematen jarraitzea bermatzea da, jasangarritasuna sustatuz eta herritarren beharrei erantzunez.
Kontratuak oinarrizko hainbat zerbitzu biltzen ditu, egunez egun Irun eta Hondarribiaren ongizatea bermatzen dutenak, bi hiriak garbi, antolatuta eta jasangarri mantenduz. Zeregin txiki bakoitzak balio kalkulaezina du herritarren bizi-kalitatea hobetzeko, eta, beraz, funtsezkoa da herritarren eguneroko funtzionamendurako, Cristina Laborda Irungo alkateak azpimarratu duenez. Kontratu berri honen helburua da "bide-garbiketan erreferente izaten jarraitzea. Herritarrek eskertzen eta baloratzen dute hori. Hiria orain arte bezala edo hobeto mantendu behar da, betiere egonkortasun ekonomikoa bermatzeko beharra oso gogoan izanik eta iraunkortasunaren ikuspegitik. Egiten den ahaleginak kalitate-estandar ezin hobeak izatea ahalbidetzen du, eta lanean jarraitu behar dugu gure azpiegiturak ahalik eta ondoen aprobetxatzeko ".
Kontratu honen zutabe nagusietako bat hondakin solidoen bilketa da, hiri eta merkataritza eremuetako hondakinen kudeaketa eraginkorra bermatzen duen funtsezko zerbitzua. Egiten diren bilketa erregularrek kaleetako higienea mantentzen dute, hondakinak biltzea eta horrek osasun publikoarentzat ekar ditzakeen ondorioak saihestuz. Hondakin sortzaile handientzat, hala nola industriak eta komertzioak, sistema pertsonalizatu eta haien beharretara egokitzen da. Besteak beste, maizago egiten dira bilketak.
Hondakinen bilketan egiten diren lanak:
- Hiri eremuetan bilketa: 5 edukiontziko irlatxoen bidez (papera, ontziak, beira, materia organikoa eta gainerako frakzioa). Baita olioa, ehuna eta minipuntuko edukiontziak ere.
- Hondakin sortzaile handien bilketa: atez ateko bilketa, eremu peatonaletan eta alde zaharrean, materia organikoa, papera, ontzi arinak eta beira jasotzeko.
- Industrialdeetako bilketa: hiri hondakinen antzeko frakzioen bilketa (egurra, kartoia, plastikoa) astean behin.
- Garbiguneen kudeaketa: erabiltzaileen arretarako zerbitzua eta edukiontzien hustuketa.
- Edukiontzien instalazioa, garbiketa eta mantentzea.
Kale garbiketari dagokionez, garbiketa taldeek eskuzko edo makina bidezko garbiketa egiten dute espaloietan eta galtzadetan. Halaber, lanaldiak indartzen dira ekitaldi berezietan (herriko jaietan edo ekitaldi jendetsuetan). Horrez gain, beste zerbitzu batzuk ere ematen dira kontratu honen baitan:
- Pintadak, pankartak eta kartelak kentzea.
- Berehalako erantzunerako brigada (IRUN).
- Espaloi eta plazen fregaketa eta garbiketa plana.
- Merkataritza guneetan eta puntu beltzetan garbiketa.
- Izozte eta elurte planak.
- Astkoe merkatuaren eta gune berezien garbiketa.
- Hiri-altzarien ur-presioko garbiketa.
- Industrialdeetako garbiketa.
- Paperontzien instalazioa eta mantenua, eta belar-garbiketa.
Kontratuak barne hartzen ditu, halaber, zerbitzuen antolaketa, kudeaketa eta kontrola, baita hiri hondakin solidoen bilketa eta kale garbiketarako ibilgailuen mantentze-lanak ere.
Hobekuntzak eta berrikuntza
Kontratu berriak zerbitzuen jarraitutasuna bermatzeaz gain, hobekuntza garrantzitsuak ere badakartza, jasangarritasunaren eta eraginkortasunaren arloko egungo erronkei erantzunez. Teknologia aurreratuen integrazioak zerbitzuen antolaketa eta kontrola optimizatzea ahalbidetuko du, gardentasun handiagoa eskainiz eta eguneroko kudeaketaren eraginkortasuna hobetuz. Zerbitzu bakoitzak kudeaketa-terminalak izango ditu, eta horrek denbora errealeko jarraipena egitea erraztuko du, erantzuteko gaitasuna handituz eta erabakiak hartzea hobetuz.
Lizitazio honen funtsezko alderdi bat Hondakinei eta Lurzoru Kutsatuei buruzko 7/2022 Legearekin lerrokatzea da. Izan ere, 2030erako gaikako bilketaren % 70 lortzeko helburua ezartzen du. Xede hori betetzeko, gaikako bilketaren maiztasuna handituko da, bereziki sortzaile handietan. Era berean, errefusa biltzeko maiztasuna murriztuko da, hondakinen kudeaketa arduratsuagoa sustatuz.
Irungo alkatearen arabera, zerbitzu horietako bakoitza ezinbestekoa da, eta engranaje konplexu baten parte da. Eguneroko lanak, askotan oharkabean pasatzen bada ere, eragin handia du bizilagunen bizi-kalitatean: "Bildutako edukiontzi bakoitzaren eta kale garbi bakoitzaren atzean, itzalean lan egiten duten taldeen etengabeko ahalegina dago. Haien lanari esker, guztiok ikus dezakegu emaitza positiboa. Gure helburua da inbertitzen den euro bakoitza islatu dadin hiri garbiago, jasangarriago eta etorkizunerako prestatuago batean”.
2024an, Hondarribian kale garbiketaren kostua 1.036.674 eurokoa izan da, hau da, biztanle bakoitzeko 61 euro biztanleko; Irunen, berriz, kostua 4.641.111 eurokoa izan da, biztanle bakoitzeko 72,54 euroko gastuarekin. Hiri hondakinen kudeaketari dagokionez, tasen bidezko diru-sarrerak aplikatu ondoren, kostua 10.736.505 eurokoa izan da; abonatu bakoitzeko 268,41 euro. 2025ean arau-eskakizunetara egokitzeak zerbitzuen kostua % 10 inguru igotzea ekarriko du, teknologia-hobekuntzek eta baldintza berriak betetzeko beharrezko aldaketek eraginda. Hala ere, herritarren parte-hartze aktiboak eragin ekonomiko hori minimizatzen lagun dezake. Leire Zubitur Txingudiko Zerbitzuetako gerenteak lankidetza horren garrantzia azpimarratu du: "Zerbitzu horietan inbertitutako euro bakoitza ahalegin bateratua da. Badakigu kostua esanguratsua dela, baina gutako bakoitzak funtsezko zeregina du baliabide horiek ageriko emaitza bihur daitezen. Edukiontziak behar bezala erabiltzeak, hondakinak behar bezala bereizteak eta gure kaleak zaintzeak ingurunea hobetzen ez ezik, diru publikoaren erabilera optimizatzen ere laguntzen dute ".
Leire Zubitur Txinzerreko gerenteak kontratu honen garrantzia nabarmendu du, kale garbiketaren zein hondakinen kudeaketa eraginkorra eta jasangarria beharrezkoa dela azpimarratuz. Era berean, horrek dakarren ahalegin ekonomikoa azpimarratu du: "Zerbitzu horien kostua esanguratsua da. Irunen, adibidez, kale-garbiketako gastua 72,54 eurokoa da biztanle bakoitzeko, eta hondakinen kudeaketaren kostua, berriz, tasak aplikatu ondoren, 268,41 eurokoa abonatu bakoitzeko. Mankomunitateak eta udalek kostu horren zati handi bat beren gain hartu badute ere, funtsezkoa da herritarrek beren alea jartzea eragin ekonomikoa murrizteko. Funtsezkoa da denok gure gain hartzea ingurunea zaintzeko ardura. Edukiontzien erabilera egokia eta hondakinen bereizketa egokia keinu txikiak dira, baina, eskala handian, eragin izugarria dute zerbitzuaren eraginkortasunean eta kostuen murrizketan. Irundar eta hondarribitar guztiei ingurumenarekin duten konpromisoa eskertu nahi diet, eta ziur nago elkarrekin Irun hiri garbiago eta jasangarriagoa bihurtzea lortuko dugula ".
Bestalde, Hondarribiko alkate Igor Enparanek zerbitzu horiek bi hirientzat duten garrantzia azpimarratu du: "Kale-garbiketa eta hondakinen kudeaketa hiriaren estetikari eusteaz haratago, gure bizilagun guztien ongizatea eta osasuna bermatzeko ezinbestekoak dira. Hondarribia leku berezia da bere historia eta inguruneagatik, eta ahalik eta baldintza onenetan mantentzea konpromiso handiz hartzen dugun erantzukizuna da. Kontratu berri honi esker, ingurumenari ahalik eta kalterik txikiena egitea izango dugu helburu. Guztion xedea egunez egun jasangarriagoak eta arduratsuagoak izatea da eta gure hirian, Hondarribian, bizitzeaz harro sentitzen jarraitzea. Herritar guztion ahalegina da garrantzitsua. Espazio publikoekiko errespetutik hasi eta edukiontzien erabilera zuzeneraino, herritarron ekintza bakoitzak Bidasoa Behereko eskualdea leku garbiagoa eta atseginagoa izan dadin laguntzen du”.
Lizitazio berri honekin, Txingudiko Zerbitzuak-ek Irun eta Hondarribiko herritarrentzat funtsezkoak diren zerbitzuen berrikuntza, jasangarritasun eta etengabeko hobekuntzarekin duen konpromisoa berresten du.